Ordlathas
contae
barúntacht
paróiste dlí
baile fearainn
Ordlathas
contae
barúntacht
paróiste dlí
Nóta mínithe
- Gaeilge
tillage-plot of (the) block, boulder?
Murab ionann is bf An Cheapach Bheag (#28545), níl aon rian de -ch /-x/ deiridh an aicmitheora le sonrú san fhianaise. Cloítear le foirm an ainmnigh ceapach ina ainneoin sin (cf. bf An Cheapach Ard (#28342)).
Tá an dara heilimint doiléir. Cuirtear suas de oileán mar cháilitheoir de bharr na samplaí luatha in -ull-/-ol(l)- (1582, 1601, 1607, 1622, 1629, 1659) agus de bharr cháilíocht na talún freisin — téarma is ea oileán a chiallaíonn de ghnáth (lasmuigh de chomthéacs uisce) paiste de dhea-thalamh a bhfuil drochthalamh ar gach taobh de.
Is cosúil gur cheart na foirmeacha luatha a léamh mar seo a leanas: 1569 ‘Cap-ellan’, 1582 ‘Cap-ollan’, 1601 ‘Keappa ullane’, 1607 ‘Capp-illane’, 1607 ‘Capp-ollane’, ‘Capp-ullan’, 1659 ‘Cap-olane’. Is fiú iad seo a chur i gcomparáid le hainm stairiúil a thagair d’áit timpeall le bf An Goirtín nó bf Míleac, tamaillín ó thuaidh .i. 1607 ‘Garrifoolane’, 1622 ‘Garrefelan’ CPR, 1639 ‘Garryfelan’, 1660c ‘Garrifollan’ BSD, 1662 ‘Garryfellan’ Inq. Lag. < Garraí Faoláin (?) “the garden of Faolán (ainm pearsanta)”, ina bhfeicimid -oo-, -e-, -o- mar réaduithe ar -ao- na Gaeilge idir dhá chonsan leathana. D’fhéadfaí an cáilitheoir céanna a thuairimiú anseo, agus an túschonsan f- faoi shéimhiú i ndiaidh ceapach/ceapaigh (bain.) .i. Ceapach Fhaoláin (?) “the tillage-plot of Faolán”. Cf. an litriú -o- in 1739 ‘Ballifolan’ faoi bf Baile Uí Fhaoláin/Ballyfolan (#54859) i gCill Mhantáin (agus an litriú -u- in 1643 ‘Morrow O’ffulane’ Dep. 1641 sa chontae céanna úd), agus cf. 1601 ‘Tullalane’, 1615 ‘Tullelane’, 1626 ‘Tulliellane’ < bf Tulaigh Fhaoláin (#8233) i gCorcaigh.
Bheifí ag súil le rian éigin den fhréamhchonsan f- /f/, áfach, tharla go dtagann a oiread sin tagairtí anuas chugainn. Bhí seisear dar sloinne Whelan sa bharúntacht seo agus M‘Phelan amháin i gCluain na Slí in aimsir Griff. Val.
Maidir le ulán, cf. na mionainmneacha Gaeltachta cn Cnoc na nUlán (#1395150) i Múscraí agus mng An tUlán Liath (#1398992) in Inis Meáin; ní léir a leithéid de chloch shuntasach anseo.
Ainmneacha stairiúla:
Ní léir bunús 1607 ‘Kinnaghan’, ‘Kinaghan’, mionainm a luaitear i dteannta leis an mbaile fearainn seo in LS Uí Dhuinn 22.
Lárphointe
Tagairtí stairiúla
1569 |
Capellan
|
F Leathanach: 1338
|
1582 |
Capollan
Malaghlen M'Owyn
|
F Leathanach: 3840
|
1601 |
Keappa ullane
Melaghlin M'Owen
|
F Leathanach: 6523
|
1607 |
Cappollane, Cappullan, Cappullane
|
O Doyne Ms. Leathanach: 22
|
1607 |
Cappillane
|
O Doyne Ms. Leathanach: 30
|
1622 |
Cappullane
|
CPR Leathanach: 552
|
1629 |
Cappullane
|
O Doyne Ms. Leathanach: 177
|
1642 |
Cappalawne
|
Dep. 1641 Leathanach: 170r
|
1659 |
Capolane
|
Cen. Leathanach: 506
|
1660c |
Cappalane
|
BSD (La) Leathanach: 126
|
1725 |
Cappolane
|
CGn. Leathanach: 44.290.29264
|
1823 |
Capalan
Capalane san innéacs
|
|
1832 |
Cappulane
|
Dunne Papers Leathanach: 135
|
1838 |
Cappalane
|
BS:AL Leathanach: La056,6
|
1838 |
Cappalane
|
Drogheda Map 1812:AL Leathanach: La056,6
|
1838 |
Capalane
|
Cahill Co. Map:AL Leathanach: La056,6
|
1838 |
Ceapa lán, 'full plot'
|
OD:AL Leathanach: La056,6
|
1838 |
Cappalane
|
OD:AL Leathanach: La056,6
|
2005 |
kapəˈleːn
|
Aire: Cáipéisíocht áirithe chartlainne de chuid an Bhrainse Logainmneacha í seo. Léirítear anseo cuid de réimse thaighde an Bhrainse Logainmneacha ar an logainm seo thar na blianta. D'fhéadfadh sé nach taifead iomlán é agus nach bhfuil aon rangú in ord bailíochta déanta ar an bhfianaise atá ann. Is ar an tuiscint seo atá an t-ábhar seo á chur ar fáil don phobal.
Is féidir leas a bhaint as an ábhar cartlainne agus taighde atá curtha ar fáil ar an suíomh seo ach an fhoinse a admháil. Ní mór scríobh chuig logainm@dcu.ie chun cead athfhoilsithe nó saincheisteanna eile maidir le ceadanna nó cóipcheart a phlé.
Nasc buan
https://www.logainm.ie/28640.aspxSonraí oscailte
Comhéadan feidhmchláir (API)
Linked Logainm
Formáidí: RDF | RDF N3 | RDF JSON | RDF XML