Hierarchy
county
barony
civil parish
townland
subunits
Explanatory note
- Gaeilge
town of (the) palisade
Cuireadh críoch le lámhscríbhinn leighis anseo sa bhliain 1594:
FINIS anni domini .1594. an seachtmadh la do mi Iúin. A mBaile hi Dhiomusaigh .i. a mBaile Briotáis mo log sccribhinn. Agus ó Risdeard mhac Muircheartaigh [.i. Risteard mac Muircheartaigh Ó Conchúir] fuarus an leabhar as ar sgriobhus, co ccuidhtigh Dia lais é. Misi Eoghan Ua Beitheacain do sgrioph
[Leabharlann Náisiúnta G 414 lch.473; cf. ‘o Eoghan O mBeitheachain’ ibid. lch.493]
Tá an tagairt seo pléite ag Nic Dhonnchadha san alt aici ‘The Medical School of Aghmacart’ in Ossory, Laois and Leinster 2 (cf. #1413). Luann sí 1600 ‘Owen O Beaghan, of the Bracklo … chirurgeon’ F 6439, 1602 ‘Owen O Beaghain, of Bracklain … yeoman’ F 6666 (.i. bf An Bhreac-chluain (#28601) in aice Chaisleán Lé). Anuas orthu seo féach go raibh an fo-bhaile Pollach an Bhaile Nua, atá díreach lastuaidh de Bhaile Briotáis, i seilbh ‘Owen O’Beghan’ i 1617 (pléite faoi bf Ráth Mhaoilis (#28293) thíos).
Is féidir glacadh le Baile Uí Dhíomasaigh “the town of Ó Díomasaigh” mar ainm fileata ar phríomhbhaile seo thiarna Chlann Mhaoilíora. Tá cur síos maith san Fhardal Seandálaíochta (www.archaeology.ie) ar iarsmaí Sheanbhaile Briotáis in iarthar an bhaile fearainn agus ar na fadhbanna a bhaineann le suíomh sheanchaisleán Uí Dhíomasaigh a bheachtú. Tá an baile nua féin suite in bf An Tulachán (#28294) lastoir.
Mionainmneacha ar an léarscáil:
- Truailliú seanbhunaithe sa Bhéarla é Glenmalyre Demesne SO in Glen- ar ainm na seandúiche seo d Clann Mhaoilíora (#1403509) (agus féach sa Ghaeilge féin 1796 ‘sliocht iarlaí mise ó Ghleann Malaoir’ RIA 24 C 57).
- 1600 ‘the Grage’ F, 1602 ‘the Grage’, 1841 Graigue SO < An Ghráig “the village”. Le hais bf Gráig Ó bhFuaráin (#28484) lastoir.
- Timpeall ar Windmill Hill SO, Lea Windmill (in ruins) SO 6″ léiríonn léarscáil Cahill (1805) ‘Bally Knowlard’. Tagairtí stairiúla is ea 1518 ‘Orchardiston 20 acres’ Kildare Rental (cuid de ‘Gaydonsland’), 1540 ‘in villata Ballynolert sunt 20 acre’ Crown Survey, 1569 ‘Ballenowlert’ F, 1575 ‘Orchardston, alias Ballinnoulard’ JKAS 339, 1583 ‘Ballenowlert’ F, 1617 ‘Ballynowlord & Pollaugh’ Inq., 1617 ‘Ballyolarde al’ Orchardston’ Inq., 1666 ‘Ballynowlart alias Catharinestowne’ ASE 84, 1695 ‘Ballynowlart’ Inq. < Baile an Abhalloirt (?) “the town of the orchard”. Is fearr an réitíonn an fhianaise leis an ainmfhocal coitianta in ainneoin struchtúr an leagain Bhéarla luaith ‘Orchardiston’ a thugann sloinne le fios mar a bheadh Baile an Abhallortaigh “the town of An tAbhallortach” (An tAbhallortach < Orchard na nAngla-Normannach) (cf. #48407 i dTiobraid Árann).
- Ní léir bunteanga an mhionainm Brack Hill SO 6ʺ, Brockhill SO 25ʺ in iarthar an bhaile fearainn. Tá sé suite ag bun ardáin ar shuíomh 1655 ‘Timber wood’ DS.
- Scriosadh Ashgrove Rath SO sa bhliain 1997 (www.archaeology.ie).
Centrepoint
Historical references
1549 |
Ballybrittas
|
Carrigan MS Imleabhar: 46, Leathanach: 101
|
1550 |
Ballybrittas
|
F Leathanach: 449
|
1564 |
Ballibrettys
|
F Leathanach: 634
|
1564 |
Ballibrittas
|
F Leathanach: 634
|
1564c |
Balybryttis
Caisleán léirithe agus 'owen mac hugh' i ndúch dearg
|
|
1564 |
Ballybrittace
|
F Alt: 596
|
1567 |
Ballebritas
|
F Leathanach: 1179
|
1570 |
Ballybrittas
Elena Dempsi
|
F Leathanach: 1607
|
1570 |
Ballybrytace
|
F Leathanach: 1654
|
1574 |
the Brittas
Owney fitz Hugh
|
F Leathanach: 2411
|
1591 |
Ballebrittas
George Comen
|
F Leathanach: 5601
|
1597 |
Ballibeirtas
Níor aimsíodh = Ballibrittas?
|
F Leathanach: 6152
|
1597 |
a mBaile Briotais
|
NLI Cat. Fascúl: 5, Leathanach: 59
|
1617 |
Ballibrittas
|
Inq. Lag. Leathanach: 6 J I
|
1618 |
Ballybrittas
|
CPR Leathanach: 390
|
1618 |
manor of Ballybrittas
|
CPR Leathanach: 390
|
1655 |
Ballibritts
|
|
1659 |
Ballibrittan
|
Cen. Leathanach: 502
|
1660c |
Ballibrittas
|
BSD (La) Leathanach: 115
|
1666 |
Ballibrittas
|
ASE Leathanach: 84
|
1685 |
Ballibritts
|
|
1695 |
Ballybrittas
|
Inq. Lag. Leathanach: 4 G III
|
1838 |
Ballybrittas
|
BS:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
Ballybrittas
|
HCPR 1824:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
Ballybrittas
|
HCSV:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
Ballibrittas
[Copy of DS 1761]
|
DS:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
Ballibrits
|
DS:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
Ballybrittas
|
Cahill Co. Map:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
Ballybrittas
|
HCons PR:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
Ballibrittas
|
DS:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
Ballibrittas
|
Inq. J I:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
Ballybrittas
|
Inq. G III:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
Baile briotas, 'town of the speckled land'
|
OD:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
Ballybrittas
|
OD:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
[Ballybrittas]
"…a hamlet…is called 'Old Ballybrittas' and sub-denominations called 'Springfield' and 'Brackhill'."
|
Desc. Rem.:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
Ballybrittas
|
Johnston Map 1826:AL Leathanach: La041,5
|
1838 |
Ballybrittas
|
Vestry Bk.:AL Leathanach: La041,5
|
1969 |
Ballybrittas – Baile Briotáis
|
Bailte Poist Leathanach: 43
|
2005 |
Baile Briotáis
|
FSÁG Imleabhar: 2, Leathanach: 26
|
Please note: Some of the documentation from the archives of the Placenames Branch is available here. It indicates the range of research contributions undertaken by the Branch on this placename over the years. It may not constitute a complete record, and evidence may not be sequenced on the basis of validity. It is on this basis that this material is made available to the public.
Archival and research material provided on this site may be used, subject to acknowledgement. Issues regarding republication or other permissions or copyright should be addressed to logainm@dcu.ie.
Permanent link
https://www.logainm.ie/28286.aspxFurther information about this place
Open data
Application programming interface (API)
Linked Logainm
Formats: RDF | RDF N3 | RDF JSON | RDF XML