Ordlathas
contae
barúntacht
paróiste dlí
baile fearainn
Ordlathas
contae
barúntacht
paróiste dlí
Nóta mínithe
- Gaeilge
shallow ford of (the) tree-stumps
Tá an forás ceannann céanna le sonrú in 1607 ‘Skarhowne’ > 1639 ‘Skarrowne’ > 1662 ‘Scarroone’ is atá in 1607 ‘Garhowne’, ‘Carehowne’ > 1629 ‘Garroone’, 1660c ‘Garrone’ faoi bf Garroon (#28561), 13km soir uaidh seo, agus is deacair gan a mheas go bhfuil an eilimint chéanna sa dara cuid den dá logainm.
Is cosúil ar fhormhór na bhfoirmeacha stairiúla gur gearrthamhan “short tree-stump”, nó a leithéid, atá taobh thiar den dara hainm úd, gur thit -th- /h/ as an gcarn -rrth- /rh/ sa 17ú haois, faoi mar a tharla i gcás 1970c /ˈkoruːnəx/ < bf Corrthamhnach (#18213) i nGaillimh. Tá dhá shampla ann a thaispeánann guta deiridh .i. 1607 ‘Garrhowny’ agus 2006 /gaˈruːnə/. D’fhéadfaí a mheas mar sin gur Gearrthamhnaigh “short arable field, clearing” a bhí san ainm úd ó cheart, is gur imigh an guta deiridh i léig ag tús an 17ú haois — féach gurb ann do Gearrthamhnach, Fliuchthamhnach agus Corrthamhnach mar logainmneacha. (Cuir i gcás freisin a leithéid seo de dhéantús: 1100c ‘in Garbthonach’, ‘ocin Garbthonaig’ Leabhar Laighean 298a, 296b.) Ach ní heol dúinn aon aidiacht a thabharfadh an comhfhocal * scar + tamhnach, ná níl aon fhianaise ar ghuta deiridh i gcás bf Scarroon.
B’fhiú féachaint, mar sin, ar an bhfianaise stairiúil faoin logainm par Maigh Thamhnach (#1579) “plain of clearings” i gContae Luimnigh, m.sh. 1231 ‘Mointaveny’ > 1593 ‘Mahownagh’ > 1970c /ˌmɑˈhuːnə/ (pléite in Dinnseanchas I 98–100). D’fhéadfaí a mhacasamhail de struchtúr oscailte a chur san áireamh anseo, cé is moite den siolla deiridh, m.sh. Scairbh Thamhan (?) “shingly ford of (the) tree-stumps” (cf. bf Droim Thamhain i Muineacháin). Bheifí ag súil le * /sgɑrʹ(ə)ˈhũːn/, /sgɑrˈhũːn/ i gcanúint na háite agus /sgɑˈruːn/ mar bhéarlú air sin.
Tá áth agus dhá dhroichead bheaga léirithe ar léarscáil SO 6ʺ trasna na Clóidí i dtuaisceart an bhaile fearainn agus Ford SO 25ʺ trasna an tsrutháin ina lár (cf. www.dil.ie s.v. 1 scairb “shallow, ford”). Cf. ath An Scairbh Sholais (#111427) i nDún na nGall, bar Scairbh Bhailis (#52147) i Loch Garman, srl. Cf. scairbh mar cháilitheoir in bf Áth na Scairbhe (#41406) i gContae Uíbh Fhailí agus 1350 ‘áth na scairbe’ faoi bf An Scairbh (#7777) i gContae an Chláir (cf. freisin bf Skerry (#28647) < Ceapach na Scairbhe).
Lárphointe
Tagairtí stairiúla
1607 |
Skarkehoune
|
O Doyne Ms. Leathanach: 16
|
1607 |
the Skarrowne
|
O Doyne Ms. Leathanach: 30
|
1607 |
Sharrechowne
|
O Doyne Ms. Leathanach: 30
|
1607 |
the Skarrowne
|
|
1607 |
Skarhowne
|
O Doyne Ms. Leathanach: 16
|
1639 |
Skarrowne
|
O Doyne Ms. Leathanach: 180
|
1643 |
Skarroone
|
Dep. 1641 Leathanach: 341r
|
1660c |
Skarrane
|
BSD (La) Leathanach: 123
|
1660c |
Skarrune
|
|
1662 |
Scarroone
|
Inq. Lag. Leathanach: 2 C II
|
1682 |
Skarion
|
Dunne Papers Leathanach: 136
|
1708 |
Skarion
|
Dunne Papers Leathanach: 141
|
1718c |
Scarraon
|
Dunne Papers Leathanach: 141
|
1774-9 |
Scarroon
|
Dunne Papers Leathanach: 144
|
1774-9 |
Scaroon
|
Dunne Papers Leathanach: 145
|
1815 |
Skarrowne
|
CGn. Imleabhar: 686.560.472074
|
1824 |
Scarroon (Upper, Lower)
|
|
1832 |
Skarrowne
|
Dunne Papers Leathanach: 146
|
1838 |
Scarroon
|
BS:AL Leathanach: La036,49
|
1838 |
Scarroon
|
Map (Dunne, Gen.):AL Leathanach: La036,49
|
1838 |
Scarroone
|
Inq. C II:AL Leathanach: La036,49
|
1838 |
Scaramhain/ Scairbh abhann, 'shallow ford of the river'
|
OD:AL Leathanach: La036,49
|
1838 |
Scarroon
|
OD:AL Leathanach: La036,49
|
2004 |
sgaˈruːn
|
|
2005 |
sgaˈruːn
|
Aire: Cáipéisíocht áirithe chartlainne de chuid an Bhrainse Logainmneacha í seo. Léirítear anseo cuid de réimse thaighde an Bhrainse Logainmneacha ar an logainm seo thar na blianta. D'fhéadfadh sé nach taifead iomlán é agus nach bhfuil aon rangú in ord bailíochta déanta ar an bhfianaise atá ann. Is ar an tuiscint seo atá an t-ábhar seo á chur ar fáil don phobal.
Is féidir leas a bhaint as an ábhar cartlainne agus taighde atá curtha ar fáil ar an suíomh seo ach an fhoinse a admháil. Ní mór scríobh chuig logainm@dcu.ie chun cead athfhoilsithe nó saincheisteanna eile maidir le ceadanna nó cóipcheart a phlé.
Nasc buan
https://www.logainm.ie/28415.aspxSonraí oscailte
Comhéadan feidhmchláir (API)
Linked Logainm
Formáidí: RDF | RDF N3 | RDF JSON | RDF XML